این یادداشتم در تاریخ 22 تیرماه نود دو در صفحه اندیشه روزنامه دنیای اقتصاد منتشر شد.
در هفته‌های قبل از شروع تبلیغات انتخاباتی این احتمال مطرح می‌شد که شاید نامزدهای انتخاباتی به سمت و سوی وعده پرداخت یارانه نقدی بیشتر تحریک شده و در یک مسابقه ناخواسته برای پرداخت یارانه نقدی با مبالغ بالاتر رقابت کنند. با توجه به تاخیر مساله‌ساز در ارائه لایحه بودجه سال جاری و متعاقب آن تصویب دیرهنگام بودجه تا مدتی مبلغ یارانه نقدی برای سال جاری تقریبا نامشخص بود. نهایتا در دوم خردادماه، در خبرها آمد که یارانه 45 هزار و 500 تومانی خانوارها مطابق روال سابق پرداخت خواهد شد.
اما خیلی سریع (در تاریخ نهم خرداد ماه) خبر جدیدی رسید که یارانه نقدي دهک‌های بالا به دهک‌های پایین درآمدی اختصاص می‌یابد. ظاهرا هنوز مبلغ یارانه نقدی برای ماه‌های آینده مبهم است. برای خروج از این ابهام، سیاست‌گذاران باید نظر صریح خود را در پاسخ به این سوال تشریح کنند که اساسا به چه دلیل باید پرداخت یارانه نقدی ادامه داده شود؟ برای پاسخ دادن به این سوال در ابتدا باید به این سوال مهم‌تر پاسخ داد که به چه دلیل پرداخت یارانه‌های نقدی شروع شد؟ آیا قرار است پرداخت یارانه نقدی تا همیشه ادامه یابد؟
سياست‌هاي اقتصادي به طور معمول به منظور پيگيري اهدافی مدون و مشخص پیگیری مي‌شود. حجم انبوهی از بودجه دولتی که در سال‌های گذشته به حامل‌های انرژی و سایر اقلام اختصاص یافته، مشکلات قابل توجهی را بر اقتصاد تحمیل کرده است. هدف از اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها، کاهش و نهایتا حذف این یارانه‌ها به منظور تغییر حرکت کلی اقتصاد بوده است. به عبارت دیگر هدف از اجرای این طرح، تغيير جهت يارانه‌ها به سمت استفاده هدفمند از يارانه‌ها بوده است. یکی از دلایل مهم پیگیری این طرح، مصرف بالاي حامل‌هاي انرژي توسط هموطنان ایرانی است. مصرف انرژی در ايران بسیار بيشتر از استانداردهاي جهاني و بسیار دردسر‌ساز است. این پدیده موجب شده تا سياست‌گذاران در اقدامي مناسب و لازم، تصميم به افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي بگیرند و برای حذف تدریجی یارانه‌ها اقدام کنند. بنابراين یکی از اهداف بسیار مهم و منطقی از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، كاهش مصرف انرژی بوده است. سیاست‌گذاران به نتیجه رسیدند یکی از اجزای جذاب و لاینفک طرح هدفمندی یارانه‌ها را پرداخت مبالغی تحت عنوان یارانه نقدی به سرپرست خانوارها در نظر بگیرند. از نظر سیاست‌گذاران، این پرداخت‌ها باعث همکاری بیشتر مردم با سیاست‌گذاران بوده است. در واقع اعطاي يارانه نقدي به مردم به‌منظور تسهیل طرح هدفمندي يارانه‌ها پيگيري شد تا مردم بتوانند از مبالغ پرداخت‌شده بنابر سليقه خود استفاده كنند.
آیا اهداف فوق محقق شده است؟ به نظر نمی‌رسد اهداف فوق محقق شده باشد. با این وصف تاکید بر ادامه دادن پرداخت یارانه نقدی چه دلیلی دارد؟ در یکی دو سال اخیر نرخ ارز، قیمت اقلام ضروری، اتومبیل، لوازم خانگی و ... تا دو سه برابر افزایش قیمت داشته است. اما قیمت حامل‌های انرژی ثابت بوده است. حتی می‌توان گفت قیمت حامل‌های انرژی با توجه به تورم تحمیل شده در یکی دو سال گذشته، نسبت به دوران قبل از اجرای طرح هدفمندی، ارزان‌تر هم شده است. متاسفانه مصرف انرژی نیز کاهش نیافته است؛ در حالی که پیک مصرف برق کشور در روز 25 خرداد ماه سال گذشته 38 هزار و 314 مگاوات گزارش شده بود، پیک مصرف برق در روز مشابه سال جاری برای نخستین بار از مرز 40 هزار مگاوات فراتر رفته است. این افزایش مصرف برای سایر حامل‌های انرژی نیز محتمل است.
احتمالا سیاست‌گذاران برای این سوال پاسخی دارند که اگر قرار است مصرف روزافزون انرژی ادامه یابد و هنوز حجم انبوهي از يارانه‌ها صرف بنزین، برق، آب و ساير حامل‌هاي انرژي شود چه دليلي براي استمرار يارانه‌ها به صورت نقدي وجود دارد؟
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
نظر بدهید