چشمی بر پاسارگاد

 در گذشته مطالبی در مورد صنعت توریسم ومالزی نوشته ام . یادداشت ذیل را این بار برای روزنامه دنیای اقتصاد تهیه کردم . این یاددشت در روزنامه دنیای اقتصاد مورخ 89/5/24 در صفحه اقتصاد و سیاست چاپ گردیده است .
مالزی؛ الگوی گردشگری

وقتی بهاءالدین خرمشاهی و بسیاری دیگر از قرآن پژوهان تایید می کردند که ذوالقرنین (آیات 93 تا 97 سوره کهف) همان کورش هخامنشی پادشاه مشهور ایرانی است به این فکر میکردم که اگر کشور ما یک کشور توریستی بود قطعاً این سالها با تاکید براین مطلب بسیاری از مسلمانان جهان علاقه مند میشدند آرامگاه ذوالقرنین در پاسارگاد را زیارت کنند. شاید به این موضوع بتوان استناد کرد که بنا بر گزارش وزارت توریسم مالزی ، استراتژی مالزی جذب توریست از کشورهای اسلامی و علی الخصوص کشورهای عربی و خاورمیانه است. گزارش وزارت توریسم مالزی نشان میدهد این کشور توانسته است در سال گذشته 119 درصد رشد در جذب گردشگر از عربستان صعودی را تجربه کند.

وقتی چرخ وفلک 60 متری با نام چشمی بر مالزی (Eye On Malaysia) می تواند به گفته وزیر توریسم مالزی تاثیر چند میلیونی بر جذب توریست در پایان سال 2008 در مالزی داشته باشد چرا زیارت آرامگاه ذوالقرنین چندین میلیون توریست مسلمان و غیر مسلمان را به کشور ما سرازیر نکند. تصور کنید جهانگردان می توانستند ستون های سر به فلک کشیده تخت جمشید و عظمت پاسارگاد و نقش رستم را همزمان و سوار بر چرخ و فلکی مثلاً هشتاد متری با نام  EYE ON  PASARGAD  تماشا کنند.قطعاً با چنین وصفی وزیر توریسم ایران هم می توانست نوید دهد افتتاح همچو چرخ و فلکی میلیون ها توریست را جذب ایران می کند.

روزی که اخبار مربوط به افتتاح این چرخ و فلک در مالزی را میخواندم همزمان بود با انتشار اخباری مبنی بر عبور متروی اصفهان از خیابان قدیمی چهارباغ،  روزهایی که بازهمه اذهان را به جاذبه های توریستی کشور معطوف می نمود. شاید قبل از این موضوع بهره برداری از سد سیوند و خطراتی که آرامگاه کورش کبیر را تهدید می کرد و همچنین ماجرای برج جهان نما و میدان نقش جهان اصفهان، اذهان ایرانیان را به جاذبه های تاریخی و توریستی ایران زمین معطوف کرده بود.

سه سال پیش بود که دکتر ماهاتیر محمد ،نخست وزیر اسبق مالزی ،در سفر به ایران گفت:

» اگر مديريت جاذبه هاى توريستى استان اصفهان در اختيار مالزى قرار گيرد، سالانه برابر با ارز آورى نفت براى ايران سودآور خواهد بود«.

مالزی در رتبه بندی سازمان جهانی توریسم رتبه نهم  در سال 2009 با جذب حدود 24 میلیون توریست را کسب کرده است. در واقع مالزی بعد از چین و ترکیه رتبه سوم کشور های آسیایی در جذب توریست را به خود اختصاص داده است.متاسفانه کشور صاحب تاریخ و تمدن چند هزار ساله  ایران با کسب رتبه هشتاد علیرغم اینکه یکی از ده کشور برتر دنیا از نظر قابلیت جذب توریست می باشد، کمتر از یک ملیون توریست جذب نموده است. به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران درآمد توریسم در ایران در سال 87 فقط  350000 هزار دلار بوده است.این درآمد حدوداً نسبت یک به  چهل هزار نسبت به درآمد مالزی از توریسم دارد.

کوالالامپور شهری که در سال 2007   با جذب حدود چهار و نیم ملیون گردشگر در رتبه پانزدهم  در شهرهای پرجذبه از نظر تعداد توریسم را در اختیار داشت توانست 9 میلیون جهانگرد  یعنی دو برابر نسبت به سال 2007 را در سال 2008 پذیرایی کند و قطعاً برجهای دو قلوی پتروناس که به بلندترین برجهای دوقلوی جهان معروفند یکی از دلایل کسب رتبه پنجم شهر کوالالامپور در بین پربیننده ترین شهرها توسط جهانگردان در سال 2008 می باشد. برج هاي دوقلوي پتروناس مالزي در کووالالامپور با هزينه اي بالغ بر 1.6 ميليارد دلار و با ارتفاع 452 متر در 88 طبقه ، طراحي و ساخته شد. نماي ساختمانش آلومونيوم و فولاد زنگ نزن است . تا سال 1998 برج هاي بلند دنيا هميشه در آمريکا ساخته مي شد ولي در آن سال اين رکورد توسط برجهاي پتروناس شکسته شد و راه را براي برجهاي آسيايي باز کرد. هر طبقه يک ستاره هشت ضلعي را تشکيل مي دهد، که الهام گرفته از طرح هاي اسلامي سنتي مالزي است که نماد اتحاد هماهنگي عقلانيت و پايداري باشد . برج شماره 1 در اختيار شرکت نفتي پتروناس مالزي و برج شماره 2 در اختيار شرکت هاي ديگر است.

سازمان جهانی توریسم (UNWTO) که سازمانی است وابسته به سازمان ملل، در گزارش سالیانه 2009 اعلام کرد در این سال 880 ملیون توریست از مکانهای مختلف در دنیا دیدن کرده اند. این رقم در سال 2008 رقم 919 میلیون و در سال 2007 رقم 900 ملیون بوده است . بحران جهانی در سال 2007 باعث شد که این آمار روندی نزولی را طی کند. جذب توریسم در دنیا در سال 2009 نسبت به سال 2008 بیش از چهار درصد کاهش را تجربه نموده است. اما روند صعودی در جذب توریست برای مالزی همچنان باقی ماند. مالزی در سال 2009 با کسب رتبه نهم دنیا و با چند پله صعود نسبت به سالهای قبل  توانست حدود بیست و چهار ملیون توریست  یعنی بیش از هفت درصد افزون بر سال قبل گردشگر جذب نماید.

صنعت توریسم که پردرآمدترین صنعت پس ازصنعت نفت می باشد در سال 2009 میلیارد ها دلار برای مردم دنیا درآمد ایجاد کرده است. فرانسه با جذب بیش از 74 میلیون توریست بالاترین رتبه در جذب توریست را داشته است . این ارقام  در سالهای 2007 و 2008 هرسال حدود 6 درصد کاهش داشته است. آمریکا نیز با کسب حدود 95 میلیارد دلار بالاترین رتبه در کسب درآمد از توریسم را داشته است و این رقم  هم نیز نسبت به  دو سال قبل هرسال حدود 14 درصد کاهش را تجربه کرده است . اما مالزی علیرغم بحران جهانی در سالهای 2007 و 2008  توانسته است صعود خود در صنعت گردشگری را حفظ کند.

سازمان جهانی توریسم در سال 1975تاسیس گردیده و دارای 154 عضو می باشد. جالب است بدانیم ایران در همان سال تاسیس ، به عضویت این سازمان درآمده است در حالیکه مالزی در سال 1991 یعنی شانزده سال بعد به این سازمان پیوسته است. مالزی در این سالها چنان گوی سبقت را از ایران ربوده است که درآمدش از توریسم هزاران برابر درآمد ایران از توریسم است (درآمد مالزی از صنعت گردشگری در سال 2009 بیش از شانزده میلیارد دلار بوده است) . و به همین دلیل طبیعی است که ایرانیان ساکن مالزی دقت بیشتری به این جملات داشته باشند. ایرانیان ساکن مالزی همیشه در حال مقایسه ایران و مالزی هستند. حسرت خوردن، یکی از فصل مشترکهای صحبت های مالزی نشینان ایرانی است. وقتی با مردم مالزی صحبت میکنید به راحتی اعلام میکنند که قدیمی ترین اثر تاریخی در مالزی حداکثر مربوط به صد سال قبل است اما مالزی توانسته است گوی سبقت را ازبسیاری از کشورهای مفتخر به دارا بودن آثار تاریخی برباید .  مالزی توانسته است . آیا ما هم میتوانیم در پایان برنامه چشم انداز توسعه ، بیست ملیون گردشگر خارجی را در ایران پذیرایی کنیم. خواستن توانستن است؟